Doğa sporlarında kullanılacak ayakkabı tipi ve seçimi

                                    
Dağcılık,Doğa yürüyüşü,Doğada ve Doğa sporlarında kullanılacak ayakkabı tipi ve seçimi; sıkınıtısız ve sorunsuz bir faaliyet için çok dikkat edilmesi gereken en önemli konudur. Eskiden Doğa sporcularının, diğer malzemeler gibi ayakkabı konusunda da cok fazla seçenekleri yoktu. Ama bugün klasik deri botların yanında,plastik ayakkabılar, kumaş parçalı hafif botlar da olmak üzere seçenekler oldukca fazladır. Ancak genel amaçlı Dağcılık ve dağ yürüyüşleri için en uygun secenek yine deriden imal edilmiş olan ayakkkabılardır.

Dağcılık ,dağ ve doğa yürüyüşlerinde kullanılacak ayakkabı ve botlar,taşlara sürtünme sonucunda oluşacak yıpranmaya karşı korumalı,sert kar dokusunda yol alırken ayak ile iz açmaya yetecek sağlamlıkta olmalı, ancak engebesiz arazi koşullarında da yeterli rahatlık ve konfora sahip olmalıdır.

Bir günlük doğa yürüyüşü ve dağ tırmanışlarında bile ayakkkabılar çamur,su,çakıl,dikenli çalılar,çarşak,sert kar ve kayalarla temas edebilir... İşte tüm bu ağır koşullara en uygun olan secenek deriden yapılmış botlardır.

Klasik bir Dağ ve Doğa yürüyüş botunun en belirgin özellikleri :

1-Engebeli bir arazide,ayak bileğini korumak ve desteklemek için yüksek bileklik kısmı ( 15-20 Cm) olmalıdır.

2-Kaygan ve otlak,çayırlık arazilerde,çamur ve karda zemine tutunabilmesi için VİBRAN tarzında tırtıllı ve orta sertlikte bir taban yapısı olmalıdır.

3-Suyun sızmasını önlemek için sık dikişli olması ya da dikişli yüzeylerin az olması tercih edilmeli.

4-Botun ön kısmından suyun içeriye sızmasını önlemesi için Bağcıkların altında körüklü dil olmasına dikkat edilmeli.

5-Tabanı üstdeki deri kısım ile birleştiren çarşak bantları botun su gecirmezliğini artırır ve bakımını kolaylaştırır.Ayrıca bu bantlar, botun yanlardan aldıgı sürtünmeden kaynaklanan darbelere karsı dayanıklılık sağlar.

6-Yine sürtünmeye karşı dayanıklılık için,iki hatta üç kat deriyle desteklenmiş kalın parmak ucu ve topuk takviyeleri botun kalitesini artırır.

7-Krampon bağlama düzeneklerinin olması durumunda,krampon kayışlarının baskısını azaltmak ve karda iz açmayı rahat yapabilmek için içten destekli sert parmak takviyelerinin olmasına dikkat edilmelidir.

8-Dik kar yamçlarında ayak izi açarak inmek ve ayağın yanlara kaymaması için yine içten destekli topuk takviyesi olmalıdır.

9-Donmuş ya da ıslakken bile kolay giyilebilmesi için genişce açılabilen boğazlıklı olması tercih edilmeli.

10-Su geçirmeyen astar özellikli olması tercih nedenidir...

Ayakkabının üst kısmıyla,orta taban ve taban desteğinin yapı malzemelerinin sertlik derecesi ve kalitesi, değişik ayakkabı kategorilerini ayıran esas unsurdur. Ayakkabının yapıldıgı malzemeler, ayakkabının kullanılacağı yerlere ve alanlara gore değişir ve ayakkabının rahatlığıyla teknik kabiliyeti arasında tam bir uyum söz konusudur.

Orta sertlikteki botlar,yeterli rahatlık ve bükülebilme özellikleri ile kolay kaya ve kar rotaları,patikalar için uygundur.Böyle faaliyetler için deri ayakkabıların yanı sıra,yeterli taban sertliğine sahip deri-kumaş ayakkabılar da uygundur.

Her ne çeşit malzemeden yapılmış olursa olsun,botların ayağınıza uyumu hayati derecede öneme sahiptir. Bot satınalmak için mağazalara giderken yanınızda dağda giyeceğiniz türde çorapları,kullanmayı planladığınız taban,içlik ya da tabana konan ortopedik malzemeleri de yanınızda götürünüz.Çoğu kişinin ayakları gün içinde şişer.Bu yüzden akşma üzeri alışveriş yapmayı tercih edin. Satın aldığınız botların bağcıklarını bağlayarak mağazanın eğimli bir yüzeyinde veya keskin bir köşesinde ayakta durmaya çalışarak botun dengesini kontrol edin.

Mağazadan ayrılmadan önce botların iç kısımlarında rahatsız edici dikiş veya deri kıvrımı olup olmadığını ve botların ayağınızın herhangi bir yerini veya aşil tendonunuzu rahatsız edip etmediğini anlamaya çalışın. Botların ayağınıza uygun olup olmadıgını anlamak için, topuklarınız yerlerine rahatca oturduğunda,parmakları oynatmak için bot içinde boşluk olmalıdır.Botu one doğru bastırdığınızda parmaklarınız botun ön kısmına değmelidir. Parmak boşluklarını en iyi şekilde denemek için aşağı eğimli bir yerde,botların ucu aşağı bakacak şekilde ayakta durun. 

Ayağa küçük gelen botlar, kan dolaşımını kısıtlayarak soğuk havalarda ayakların üşümesine ve hatda donmasına zemin hazırlar.Küçük gelen botlar da aşırı bol olanlar gibi ayağa vurarak su toplamasına sebep olurlar.Eğer biraz büyük ile biraz küçük arasında seçim yapmak zorunda kalırsanız her zaman büyük olanı seçiniz.Botun burun kısmı kıvrılmaya meyilli olması sebebiyle botlarınız zamanla yarım numara kadar küçülebilir. Satın alırken normal ayak numaranızdan yarım ya da bir numara büyük olanları tercih edin.

Botlarınızın içini ve dışını sık sık yıkayarak çürümesini önleyin.Yıkadıktan sonra içlerini gazete kağıdı ile doldurun ve ılık (sıcak olmayan yada ateşten,direkt güneşten uzakta) havadar bir yerde kurutun. Yüksek ısılarda kurutulan botların derisi,iç kısmı ve taban yapıştırıcıları zarar görür.Kamp ateşinde kurutulan botlar bir sonraki faaliyetde tabanlarını yolda bırakmaya adaydırlar unutmayın…

Botlarınızın su gecirmezlik oranlarını artırmak için üreticinin tavsiyelerine uygun koruyucular kullanın.Botların su geçirmemesini sağlayan maddeyi kullanmadan önce botların kuru ve temiz olmasına dikkat edin ve tüm yağ ve pisliklerden arındırın. Botlarınızı deriye zarar vermeyecek türden bir sabun ile temizleyin.